Streszczenie
Przedmiotem artykułu jest omówienie podwójnej roli archeologa: badaczai popularyzatora. We wstępie wskazane są defi nicje tej dyscypliny i długa historia upowszechniania wyników jej badań. Kolejna część artykułu omawia prezentowane w literaturze metody popularyzacji i edukacji archeologicznej. Punkt wyjścia stanowi kwestia społecznego postrzegania archeologii jako dziedziny akademickiej lub rozrywki oraz pytanie o zapotrzebowanie na przekazywane przez nią treści. Sposobem na podjęcie dialogu pomiędzy archeologami a społeczeństwem mogą być badania ankietowe. Umożliwiają one tworzenie odpowiadającego oczekiwaniom odbiorców programu poszerzania wiedzy o dziedzictwie. Bezpośredni kontakt z przedstawicielami dyscypliny stanowi również okazję do kształtowania pozytywnego wizerunku archeologii jako nauki społecznie użytecznej. W tekście wskazane są wyzwania, które stoją przed współczesną archeologią i wpływają na postawę badacza. Poruszany jest problem komercjalizacji tej nauki i przekładanie się tego zjawiska na charakter oraz zakres badań i możliwości ich prezentacji. Główna część wypowiedzi przedstawia działania popularyzacyjne prowadzone przez pracowników firmy prywatnej – Pracowni Badań Archeologicznych Dantiscum. Projekt powstał w związku z wykopaliskami realizowanymi na obszarze zachodniego przedmieścia Gdańska, na stanowisku na Targu Siennym. Badania naukowe i upowszechnianie archeologii w formie wystawy i prelekcji były prowadzone we współpracy z instytucjami, takimi jak muzeum czy uniwersytet. Prezentowane działania stanowią przejaw społecznego modelu uprawiania tej dyscypliny, nastawionego na partycypację odbiorcy. Podstawową, podkreślaną w artykule kwestią jest duży społeczny potencjał archeologii, którego odpowiednie wykorzystanie może diametralnie zmienić perspektywy jej rozwoju.
Archaeologist – researcher and populariser, experiences from Targ Sienny
Summary
The aim of the article is to present a double role of an archaeologist – a role of a researcher and a popularizer. In the introduction there are the definitions of archaeology and a long story of popularizing the results of its research. The first chapter describes the methods of popularizing and archaeologica education which are presented in the literature. The main point is the matter of the social perception of archaeology as an academic discipline or entertainment and the matter to what extend society really needs it. One way to start a dialogue between the audience and scientists might be a survey. This method enables archaeologists to introduce an appropriate programme which may broaden people’s knowledge about the heritage. A direct contact with an archaeologist makes an occasion to create a positive image of archaeology as a socially useful discipline. The article presents the challenges faced by contemporary archaeology that have an influence on researchers. One of the problems presented in the article is commercialization of that discipline and to what extend it might influence the research and its presentation. The main part describes the activities taken by the private company Pracownia Badań Archeologicznych Dantiscum to popularize archaeology. The project was introduced in connection to excavations in the western suburbs of Gdańsk at the Targ Sienny site. Archaeological research and popularizing archaeology in the form of an exhibition and the lectures were conducted in cooperation with the institutions such as museums and the University. The activities presented here are the example of a new approach that takes participation of audience into consideration. Basic and the most emphasized issue is the social potential of archaeology, which used in the appropriate way might change the prospects of its development.
