Rozmowa z dr Tamarą Walczak-Kozłowską z Instytutu Psychologii Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego.

Bartłomiej Rosenkiewicz, Progress: Zajęła Pani pierwsze miejsce w konkursie Parlamentu Studentów Rzeczypospolitej Polskiej i MEN na najlepszą pracę dyplomową. Czy miała Pani dużą konkurencję?

Tamara Walczak-Kozłowska: Nie umiem powiedzieć, jak duża była konkurencja, ponieważ nie wiem, ile zgłoszeń napłynęło, ale czuję się naprawdę wyróżniona. Wśród nagrodzonych osób są bowiem wspaniali młodzi naukowcy z różnych ośrodków akademickich, ze świetnym dorobkiem i bardzo ciekawą tematyką prac doktorskich. To wyróżnienie utwierdziło mnie jednocześnie w przekonaniu, że prowadzone przeze mnie badania są dla świata nauki ważne i interesujące. Dla nas – młodych badaczy – bycie docenionym przez znakomitych naukowców z Polski, specjalistów w swojej dziedzinie, jest najwspanialszą nagrodą.

B.R.: Czego dotyczyły Pani badania?

T.W.K.: Moja praca doktorska była poświęcona tematowi funkcjonowania mechanizmów uwagi, które rozważałam jako predyktor gotowości szkolnej dzieci urodzonych bardzo przedwcześnie (tj. przed 32. tygodniem ciąży). Obrany przeze mnie kierunek badań był poniekąd kontynuacją tematyki, która zainteresowała mnie podczas przygotowywania pracy magisterskiej. Wówczas zajęłam się oceną funkcji wykonawczych typu hot i cool u dzieci urodzonych skrajnie przedwcześnie. Wyniki tych badań były na tyle ciekawe, że postanowiłam pogłębić problematykę funkcjonowania poznawczego wcześniaków w kontekście ich przygotowania do podjęcia nauki szkolnej. Rozprawę przygotowywałam podczas czteroletnich studiów doktoranckich w Instytucie Psychologii UG pod kierunkiem prof. UG, dra hab. Michała Harciarka oraz dr Magdaleny Chrzan-Dętkoś.

B.R.: Do jakich wniosków doprowadziły Panią te badania?

T.W.K.: Ich wyniki wskazują, że w 5. roku życia rozwój zdolności ważnych dla funkcjonowania szkolnego wcześniaków jest silnie warunkowany efektywnością mechanizmu orientacyjnego uwagi. Zależność ta zmienia się w 6. roku życia dziecka na rzecz mechanizmu wykonawczego, który okazał się ważnym predyktorem funkcjonowania słuchowo-językowego, motoryki małej, funkcji wzrokowo-przestrzennych i rozwoju społeczno-emocjonalnego dzieci urodzonych bardzo przedwcześnie. Trzeba tu wspomnieć, że choć u dzieci urodzonych bardzo przedwcześnie obserwuje się deficyty lub obniżoną sprawność poszczególnych mechanizmów uwagi, to samo sformułowanie „zaburzenie systemu uwagi” u wcześniaków wydaje się stwierdzeniem na wyrost albo przynajmniej powinno być stosowane z pewną ostrożnością i rozwagą, jak bowiem wykazałam w swoich badaniach, trudności – jeśli są obserwowane – mają przeważnie charakter selektywny. Co istotne, problemy związane z uwagą dotyczą przede wszystkim wcześniaków z niską masą urodzeniową. Wydaje się zatem, że to właśnie ta grupa powinna przede wszystkim mieć możliwość korzystania z oferty wczesnej interwencji wspomagającej rozwój.

B.R.: Jakie są Pani dalsze plany naukowe?

T.W.K.: Swoje plany wiążę z obszarem psychologii klinicznej, psychologii zdrowia oraz neuropsychologii rozwoju. Obecnie jestem adiunktką w Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku oraz pracuję w Instytucie Psychologii UG, gdzie wraz z dr Magdaleną Chrzan-Dętkoś prowadzę prace badawcze w grancie realizowanym w konsorcjum Uniwersytetu Gdańskiego i szpitala Copernicus w Gdańsku. Prowadzone przez nas badania dotyczą tematyki okołoporodowych zaburzeń depresyjnych u kobiet oraz działań prewencyjnych, które podejmuje się w Polsce w celu szybkiego wykrywania wczesnych objawów depresji poporodowej, aby umożliwić jak najszybsze wsparcie psychologiczne potrzebującym tego kobietom. Moje obecne działania naukowe są również skupione wokół dalszego badania konsekwencji przedwczesnego porodu dla funkcjonowania dzieci na różnych etapach ich rozwoju. Realizację tych działań umożliwia mi grant, który otrzymałam w konkursie Preludium Narodowego Centrum Nauki.

B.R.: Komu przydadzą się wyniki Pani badań?

T.W.K.: Z pewnością psychologom diagnostom, których może zainteresować profil deficytów w obszarze systemu uwagi u dzieci urodzonych bardzo przedwcześnie. Myślę, że z wyników badań skorzystają również nauczyciele terapeuci oraz rodzice wcześniaków, którzy mocno angażują się w stymulację procesów poznawczych, aby wyrównać szanse swoich dzieci na starcie szkolnym.

B.R.: Jakie są Pani zainteresowania pozanaukowe?

Czytam dużo książek (mniej lub bardziej naukowych), zbieram albumy z pracami impresjonistów i przedstawicieli secesji; w wolnym czasie podróżuję i odwiedzam galerie sztuki. Bardzo lubię teatr tańca, musicale i muzykę filmową.